Vakfe'nin kelime anlamı, durmak demektir. Dini terim olarak ise, Hac vazifesini yerine getirmek isteyen hacılar, ihramlı iken Zilhicce'nin dokuzuncu günü (Kurban Bayramı'ndan bir gün önce) güneşin tepe noktasına gelip batıya kaymaya başladığı andan (zeval vaktinden) bayramın birinci günü fecrin doğuşuna kadar olan süre zarfında Arafat'ta bir müddet bile olsa bulunmalıdır. Kişinin uykuda, uyanık, bulunduğu yerin Arafat olduğunun farkında olup olmaması fark etmez; önemli olan kişinin bu zaman diliminde Arafat Dağı'nda bulunmasıdır. Haccın Önemi ve VakfeHaccın en önemli rüknü vakfe yapmaktadır. Zira Allah-u Teâlâ, Bakara Suresi 199. Ayet-i Kerimesinde, "Sonra, insanların toplu olarak akın ettiği yerden, siz de akın edin. Allah'tan mağfiret dileyin. Allah bağışlar ve merhamet eder. " buyurmuştur. Hadis-i Şerifler ve VakfeArafat'ta vakfe yapmakla ilgili hadis-i şerifler şunlardır:
Vakfe Duası - Mehmet Görmez (Diyanet İşleri Eski Başkanı)اللّهُمَّ أَنتَ الإلَهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ، أَنْتَ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا، أَنْتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الَّذِي تَسْتَجِيبُ لِمَنْ يَدْعُوكَ، أَنْتَ الَّذِي تَغْفِرُ الذُّنُوبَ، أَنتَ الْكَرِيمُ الْجَوَادُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْرَّحْمَنُ الْرَّحِيمُ، أَنتَ الْمَلِكُ الْمُهَيْمِنُ، أَنتَ الَّذِي تَسْتَجِيبُ لِمَنْ يَدْعُوكَ، أَنتَ الْغَفُورُ الْوَدُودُ، أَنْتَ الْحَلِيمُ الْحَلِيمُ، أَنتَ الْكَبِيرُ الْكَبِيرُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنْتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الَّذِي تُحِبُّ الْمُتَضَرِّعِينَ، أَنتَ الَّذِي تُحِبُّ الْمُتَضَرِّعِينَ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنْتَ الَّذِي تُحِبُّ الْمُتَضَرِّعِينَ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ، اللّهُمَّ أَنتَ الْمُجِيبُ، أَنتَ الْمُعَزِّزُ الْمُعَزِّزُ، أَنتَ الْمَغْفِرُ الْمُكَرَّمُ، أَنتَ الْمُجِيبُ الْمُجِيبُ.Ya ilahi! Nuruyla dünyayı aydınlatan, yaratılmışların en yükseği, yaşadıklarıyla ve yaşattıklarıyla hayatımızın rehberi, kalplerde açılan yaralarımızın merhemi, yalnızlığımızın saadet güneşi, güzel ahlakıyla bizi ahlaklı kılan Efendimiz Muhammed Mustafa (SAV), Hz. Adem'den bu zamana kadar gelen bütün peygamberlere ve Efendimizin aline ve ashabına salat ve selam eyle. Ya Rabb'el Alemin! Sen bizleri bu kutsal mekana buyur ettin. Senin davetlilerin olarak Arafat Meydanı'nda huzurundayız. Ellerimizi rahmetini umarak açıyoruz. Ellerimizi bağışlanmayı umarak açıyoruz. Arafat Meydanı'na, Arefe gününe bizleri eriştirdiğin için sana şükürler olsun. Dualarımıza meleklerin amin dediği bu kutlu günde, kalbimizden geçen hayır muratlarımızı da kabul buyur Allah'ım. Dilimiz döndüğünce seni anmayı, gönlümüzde sevginin hiç azalmamasını bizlere nasip eyle. Arafat Günü'nde bizleri iltifata erenlerden kıl. Ya Rabbi! Efendimizin, yol göstericimizin, aydınlıkların kaynağı olan Sevgililer Sevgilisi'nin ayaklarının değdiği yerlere yüzümüzü sürmeye geldik. O'nun nefesinin değdiği havayı içimize çekmeye geldik. Hayat bulmaya geldik. Kabe'nde O'nunla tavaf eder miş gibi tavaf ettik. Namaza durduğumuzda en ön safta Efendimizi görebilmeyi ümit ettik. Secdelerde dirildik. Secdelerde seni kendimize en yakın hissettik. Ey Rabbimiz bizi sensiz yaşatma. Ya İlahe'l Alemin! Sen bizim Rabbimizsin. Yalnız sana güveniyoruz. Zamanı dünyanın hırslarıyla tüketirken ne çok unuttuk seni anmayı. Ne çok unuttuk muhtaçlığımızı. Başkalarından medet umarken ne çok yanıldık. Yalnız kaldık Rabbimiz. Yalnız bırakıldık. Oysa sen bizi hiç yalnız bırakmadın. Bizi başkalarına muhtaç etme. Yerlerin ve göklerin sönmeyen nuru olan Rabbimiz bizi kendine layık kul kabul eyle. Kalbimizi varlığınla şekillendir. Huzurundayız. Kereminden kerem bekliyoruz. Huzurundayız. Bizi aydınlığa çıkarmanı istiyoruz. Ayıplarımızı örtmeni umuyoruz. Aciz kaldık, sana yöneldik. Günah işledik, affını umduk. Senden daha çok seven yok. Senden daha çok merhamet eden yok. Bizi başkalarına havale etme. Başkalarına el açtırma. Çare yalnızca sendendir. Bizi boynu bükük bırakmazsın. Bizi yarı yolda koymazsın. Bizi şaşırtmazsın. Bizi merhametinden uzak tutmazsın. Ellerindeki ve yüreğindeki kirlerden utanan kulların sana nasıl dua ediyorsa biz de öyle dua ediyoruz. Günahlarımızdan utanarak katından ümitler bekliyoruz. Ya Rabbi! İçimizi kemiren fitneleri bırakarak geldik kapına. Huzurunda ferahlamak için geldik. Hüsrandı olduğumuzu unutarak geldik. Sana muhtaç olduğumuzu hatırlayarak geldik kapına. Efendimizin adını anarak geldik. Ona Salavatlar getirerek geldik huzuruna. Çöle dönen yüreğimize bir damla zemzem bulmaya geldik. Konuşmayı unutan dilimize 'Lebbeyk' dedirterek geldik. Karanlıklarda kalmış ruhumuza, nurunu umarak geldik kapına. Fakirliğimizi yüzümüze vurmayacak olanın sadece sen olduğunu bilerek geldik. Günahlarımız ne çok kirletti bizi. Arafat Meydanı'nda kirlerden arınacağımızı bilerek geldik kapına. Hiç bilmediğimiz yerlerde kardeşlerimizin kanı dökülürken, bir dua ile onlara kalkan olmaya geldik. Komşumuz aç yatarken gaflet uykusundan bizleri uyandırman için geldik. Yetimin hakkını geri verebilmek için geldik kapına. Bizleri isyana götürecek zenginliklerden sana sığınmak için geldik Arafat Meydanı'na. Günahlarımızı itiraf etmeye geldik. Kazandığımız şerlerden kurtulmak için, korkularımızı korkutmak için geldik huzuruna. Allah'ım kederi ve hüznü bizden gidermeni istiyoruz. Ayıplarımızı örtmeni umuyoruz. Ayağımızı kaydırma Allah'ım. Düşmanlık etmekten, düşmanlığa maruz kalmaktan sana sığınıyoruz. Bizi tövbesi kabul olan kulların arasına dahil etmeni bekliyoruz. Gözyaşlarımızla günahlarımızın kirlerinden bizi arındırmanı istiyoruz. Bu arefe gününde, bu vakfe anında, kıyama durmuş yanımızla bize çokça rahmet eyle. Ya İlahe'l Alemin! Mik'at ile, muhterem olmuş bir beldenin sınırlarını aşmamaya verdiğimiz sözden caydırma bizi. Ey Rabbimiz! Mahşere en yakın yerde, Mikat mahallinde giydiğimiz kefenimizi, ihramımızı sen mübarek eyle. Yasakladığın her haramdan bizi muhafaza eyle. Sözüne sadık kullarının arasına dahil et bizi. Ya Rahman! Katında bütün yarattıklarını eşit sayan, birinin diğerine karşı üstün olmadığını söyleyen Sensin. Kalplerin sana aktığı Kabe'nde hepimiz ihramlarımızla huzurundayız. Rütbemizin önemi yok. Zenginliğimizin anlamı yok. Fakirliğimizi sorgulayan yok. Rengimizden dolayı bizi dışlayan yok. Buyur Rabbimiz! Ya Rahim! Önce dilimize, sonra beynimize sonra da kalbimize söyledik telbiyeyi. Emre uymaya söz verdik Rabbimiz. Davetine icabet etmeye söz verdik Rabbimiz. لَبَّيْكَ اللّهُمَّ لَبَّيْكَ، لَبَّيْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَكَ وَالْمُلْكَ، لَا شَرِيكَ لَكَ.Allah'ım! Ben senin emrine boyun eğerim ve hazırım. Senin ortağın yoktur. Senin davetine ihlasla uyarım. Şüphe yok ki hamd da nimet de sana aittir. Mülk de senindir. Senin hiçbir ortağın yoktur. Aşkın girdabında boğulmaya hazırız Rabbimiz. Telbiyelerimizi katında kabul buyur ve sonsuz ikramlarını bizden esirgeme. Ya Rabbe'l Alemin! Kabe'nin etrafında zamanın tersine dönmeyi ne çok istedik. Kabe'nin rüyalarımızı süslemesini istedik. 'Paramız biriksin' diyorduk. 'Ah nasip olsa da gitsek' diyorduk. 'Ömrümüz yeter mi O beldeleri görmeye' diyorduk. Rabbim şükür ki bugünlere eriştirdi bizleri. Kabe'ye el sürmeyi, yüz sürmeyi nasip etti. İnsanları hacca çağır; yürüyerek veya incelem iş binekler üstünde (uzak yollardan) her derin vadiyi aşarak sana gelsinler. (Hacc Suresi / 27) davetine uyarak geldik evine. Dilimiz dönmedi önce. Oysa ne çok hazırlanmıştık yapacağımız dualara. Bedenimiz titriyordu Kabe'nin büyüklüğü karşısında. Biz ne çok alçalmıştık yanında. Gözlerimizdeki yaşlar dinmiyordu. Dilimizden dualar düşmüyordu: 'Ya Rabbi, gelemeyen kardeşlerimizi de buyur et. Davetine uymayı bütün Müslümanlara nasip et ve gelişimizden razı ol.' Kalbimizi sevginle yaşat Rabbimiz. Kalbimizin seni unutmasına izin verme. Bizi sensiz bırakma! Biz muhtacız. Bütün işlerimizin sonucunu bizim için hayırlı kıl. Cemaline bakmayı bize nasip eyle. Ya İlahe'l Alemin! Hz. İbrahim'in ve Hz. İsmail'in ellerinin değdiği Kabe'ye şükür eriştirdin bizleri. Efendimizin baktığı nazarla çevir gözlerimizi Kabe'ne. O'nunla tavaf ettir bizi de. Bilal-i Habeşi ezan okusun yine Kabe'de. Tüm Müslümanlar Efendimizin ardı sıra dizilsin. Güvercinler tavaf etsin bizimle. Gönlümüzü nazargahın kıl Rabbimiz! Gönlümüzü kıbleden ayırma! Gönlümüzü Kabe'den ayırma! Ya Gaffar! Hz. İbrahim'in davetine uyarak geldik. Hz. İbrahim'in güvenilir beldesinde huzur bulmaya geldik. Onun elleriyle yükselttiği Kabe'ye dokunmak için geldik. Rabbimiz, Hz. İbrahim'in duasını kabul ettiğin gibi bizim de dualarımızı kabul etmeni diliyoruz. Hz. İbrahim gibi aşkın ateşinde yanmak istiyoruz. Hz. İbrahim gibi gül bahçesinde rızana kavuşmayı umuyoruz. Kalbimize hidayet bahşeyle. Günahlarımızı ve kusurlarımızı lütfunla gizle. Ya Kerim! Susadık, susuzluğumuza çare aradık Hz. Hacer gibi. Sa'y ile susuzluğumuza zemzem yetişti. Zemzemle hayat buldu ruhumuz ve bedenimiz. Yüreğimizi çorak topraklara döndürme! Bizi senden başkasına havale etme! Kereminle bizi huzurundan ayırma Allah'ım. Ya Rabb'el Alemin! Gün, bugündür. Bugün mahşer günüdür. Bugün, yalnızlığımızdan kurtulduğumuz gündür. Bugün, Arafat'ta marifete talip olma günüdür. Bugün, günahları itiraf etme günüdür. Bugün, dünyanın kirlerinden arınma günüdür. Bugün, musibet ve acılardan kurtulma günüdür. Bugün Efendimiz ve ashabının hitabını dinleme günüdür. Bugün, kardeşlerimizi kucaklama günüdür. Bugün, ölmüş kalplerimizi diriltme günüdür. Gün, bugündü. Bugün, dünyanın peşine düşmüş nefsimize söz geçirme günüdür. Bugün şeytanın vesveselerine 'dur' deme günüdür. Bugün, Muhammed'i bir imanı kuşanma günüdür. Bugün Hz. Muhammed'e muhabbet duyma günüdür. |
Bunca bilgiden sonra, biri bana vakfenin haccın en önemli rüknü olduğunu söyledi. Peki, Arafat'ta vakfe yapmanın dini anlamı tam olarak nedir? Bu ritüelin arkasındaki manevi amacı ve değeri daha iyi anlamak istiyorum. Özellikle hadislerde ve Bakara Suresi 199. ayetinde nasıl bir vurgu yapılmış?
Cevap yazVeciz, vakfenin haccın en önemli rüknü olduğu doğru. Arafat'ta vakfe yapmak, hac ibadetinin merkezinde yer alır ve bu ritüelin dini anlamı oldukça derindir. Arafat'ta vakfe yapmak, Müslümanların Allah'a yönelmelerini, tövbe etmelerini ve O'ndan af dilemelerini simgeler. Hadislerde, Peygamber Efendimiz (s.a.v), "Hac Arafattır" diyerek vakfenin önemini vurgulamıştır. Bu, haccın Arafat'ta yapılan vakfeden ibaret olduğu anlamına gelir.
Bakara Suresi 199. ayetinde ise, "Sonra insanların akın ettiği yerden siz de akın edin ve Allah'tan bağışlanma dileyin. Şüphesiz Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir." buyrulmaktadır. Bu ayet, Arafat'ta vakfe yapmanın önemini ve bu sırada Allah'tan af dilemenin gerekliliğini ortaya koyar. Arafat, adeta bir mahşer alanı gibi, insanların günahlarından arınma ve Allah'a yakınlaşma fırsatı buldukları bir yerdir. Bu nedenle, vakfenin manevi değeri oldukça yüksektir ve hacıların ruhani bir dönüşüm yaşamasına vesile olur.